Promocja grudziądzkiego kalendarza

Co decydowało, że temperatura sporów prowadzonych przed … 400 laty przez kontrowersyjnego grudziądzkiego pastora Benedikta Morgensterna nie odbiegała od klimatu dzisiejszych, ostrych polemik toczonych przez polityków różnej maści i ich adherentów? Jaki był cel amerykańskiej misji lekarskiej w Grudziądzu w 1917 r.? Jak wspominają kawaleryjską przygodę w grudziądzkiej podchorążówce przedstawiciele zacnych rodów i jedynej takiej w historii CWK złotej promocji oficerskiej – Jerzy Waldorff, Marian Kamil Dziewanowski i Karol Stefan Orłowski? Dlaczego z wielkich planów niemieckich władz, które zamierzały na początku XX wieku wybudować w Grudziądzu gmach przypominający słynny Partenon a także inne okazałe budynki szkolne, kina oraz stadion wyszły nici? Jak świętował swoje setne urodziny profesor Czesław Szachnitowski, Honorowy Obywatel Grudziądza? 

Odpowiedzi na te i inne pytania czytelnicy znajdą w Kalendarzu Grudziądzkim 2015. Na stronach tego popularnego wydawnictwa Grudziądzkiego Towarzystwa Kultury zamieszczone zostały także niezwykłe życiorysy ludzi wywodzących się z różnych środowisk, świetnie wpisujące się w historię naszego miasta. W gronie tym znaleźli się między innymi: pułkownik August Brochwicz-Donimirski – wielki patriota, pierwszy dowódca 18. Pułku Ułanów Pomorskich; Zofia Meissner – poczytna pisarka, pierwsza harcmistrzyni i pierwsza komendantka przedwojennego Hufca Harcerek w Grudziądzu oraz zmarli w ostatnich dwóch latach: Jerzy Szwarc – drogista, miłośnik astronomii i astronautyki, który „zapalił gwiazdy nad Grudziądzem i odkrył Kopernika dla Grudziądza”; Maria Ossowska, dla części absolwentów Maria Chmurzyńska – świetna i lubiana przez młodzież polonistka z liceum Sobieskiego; Edward Gruszecki – działacz motoryzacyjny, założyciel i długoletni prezes delegatury Automobilklubu Toruńskiego. Godne uwagi są również przedstawione w okolicznościowym artykule sylwetki m.in. prof. zw. dr hab., dr h.c. Jana Kucharskiego z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, bohaterów II wojny światowej pilota Władysława Fili i żołnierza  1. Dywizji Pancernej gen. Maczka – Bronisława Kierstana, poety Ryszarda Milczewskiego Bruna – absolwentów Zespołu Szkół Rolniczych, który w przyszłym roku będzie obchodzić 90-lecie istnienia.

W 19. tomie Kalendarza przeczytamy o działalności dywersyjno-sabotażowej na grudziądzkim lotnisku, w tym o grupie „Węże”, która zdobywała broń, amunicję, leki i dostarczała je partyzantom w Borach Tucholskich, o czym w swojej książce Walczący Gryf napisał Melchior Wańkowicz. Założyciel „Węży”, żołnierz Batalionu AK, st. wachmistrz żandarmerii Mieczysław Tokarczyk w 1949 r. został aresztowany przez bezpiekę i za rzekomą współpracę z wywiadem francuskim, wraz z trzema innymi oskarżonymi z Kwidzyna i Iławy skazany na długoletnie więzienie. Na mocy amnestii w 1956 r. wyszedł na wolność, ale jeszcze przez kilka lat był obserwowany przez ubeków. Dopiero w wolnej Polsce okazało się, że ciężkie zarzuty stawiane całej czwórce były tylko wymysłem funkcjonariuszy UB. Sąd Najwyższy całkowicie oczyścił z nich domniemanego organizatora wrogiej grupy. Trzech pozostałych skazanych, w tym grudziądzanin, którzy mieli być jego współpracownikami niestety, nie doczekało się rehabilitacji, nawet po śmierci. 

Do pierwszych tygodni II wojny światowej wraca w swoich wspomnieniach grudziądzanka Irena Kamińska. Jako czternastolatka znalazła się w grupie bliskich sobie osób, które już 1 września opuściły miasto i po kilkunastu dniach dotarły na Kresy Wschodnie, licząc, że tam będą bezpieczne. Uciekając przed jednym najeźdźcą – spod znaku swastyki, daleko od rodzinnego miasta natknęły się na innego wroga, któremu przyświecała czerwona gwiazda. 

W cyklu prezentacji klubów sportowych przedstawiona została historia KS Stal, wprawdzie utworzonego w 1948 r., ale z korzeniami sięgającymi 1925 r., kiedy to powstał klub sportowy pracowników firmy HV – pierwszy w naszym mieście klub zakładowy. Z grudziądzką Stalą związane są nazwiska i sukcesy takich sportowców jak bokser Leszek Leiss, mistrz Polski i Pomorza, dwukrotny pogromca Zbigniewa Pietrzykowskiego oraz czołowy pływak Zbigniew Rolewicz, który przez wiele lat był niepokonany nie tylko w Grudziądzu, ale i w całym regionie pomorskim.  

Czytelników zapewne zainteresują również artykuły o: służbie sanitarnej CWK; 30-leciu oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami – inicjatora odnowy najstarszych grobów, w tym grobów pilotów z grudziądzkich szkół lotniczych, którzy w latach międzywojennych zginęli śmiercią lotnika podczas lotów szkoleniowych; jubileuszu chóru męskiego Echo, który w ostatnim 15-leciu wielokrotnie występował na festiwalach i konkursach za granicą; wymianie pieniędzy w 1950 r., kiedy to w październikowy niedzielny poranek Polacy obudzili się o dwie trzecie ubożsi; zapomnianym majątku w podgrudziądzkich Małych Lniskach oraz kolejny odcinek historii Teatru Ziemi Pomorskiej.

Nie brakuje stałych pozycji, do których należą: calendarium grudziądzkie, notki biograficzne patronów ulic, wykaz grudziądzkich publikacji, kalendarz imprez kulturalnych, sportowych i turystycznych oraz kącik poetycki – tym razem swoje wiersze prezentuje Zenon Zaremba, również autor licznych grafik.
Kalendarz Grudziądzki 2015, liczący ponad 270 stron – najwięcej z dotychczasowych tomów tej publikacji, tradycyjnie wyróżnia się atrakcyjną szatą graficzną.