Święto Kawalerii Polskiej

Święto Kawalerii Polskiej ustanowione zostało na pamiątkę Bitwy pod Komarowem z  31 sierpnia 1920 r. To również święto Szwadronu Kawalerii Wojska Polskiego  – jedynego pododdziału konnego we współczesnej armii.

W 1775 r. za decyzją sejmu rozbiorowego, działającego w okresie 1773-1775, powstała Kawaleria liniowa Rzeczpospolitej Obojga Narodów. To powstanie było odpowiedzią na potrzebę reformy jazdy narodowej, która do tej pory składała się głównie z chorągwi husarskich i pancernych o nieefektywnej strukturze i niewielkiej wartości bojowej. Miało to swoje potwierdzenie w wydarzeniach takich jak Wielka Wojna Północna 1700-1721 i Konfederacja Barska. Głównym celem reformy było przekształcenie tej jazdy w nowoczesną siłę bojową, adekwatną do współczesnych potrzeb zarówno organizacyjnych, jak i taktycznych. Niektóre tradycje i opór wobec zmian spowodowały, że w nowej Kawalerii Narodowej zachowano dawny podział na towarzyszy i pocztowych (czyli szeregowych). W rezultacie nie udało się wprowadzić jednolitego uzbrojenia dla wszystkich, ponieważ towarzysze używali pary pistoletów i szabli, a pocztowi mieli pałasz, pistolety i karabinek. Później towarzysze otrzymali również długą broń drzewcową. Podział na husarzy i pancernych został z czasem usunięty z oficjalnych dokumentów wojskowych dopiero po 1776 r. Nową Kawalerię Narodową, która wielokrotnie zmieniała liczebność i strukturę organizacyjną, podzielono na brygady: 4 w Koronie (1 wielkopolska i 3 ukraińskie) oraz 2 na Litwie. Każda brygada składała się z wielu chorągwi i miała swoje specyficzne liczebności. Poza brygadami istniały też pułki straży przedniej, utworzone z dawnych chorągwi lekkich. W trakcie Sejmu Czteroletniego dokonano kolejnych zmian. W Koronie utworzono łącznie 8 brygad, a każda z nich miała 12 szwadronów. Na Litwie pozostały 2 brygady. Liczebność Kawalerii Narodowej była różna w różnych okresach i wynosiła mniej więcej 4460 ludzi w 1786 r.
W początkowym okresie istnienia Kawaleria Narodowa nosiła mundury wzorowane na strojach husarskich i pancernych, inspirowanych polskim ubiorem narodowym, czyli żupanach i kontuszach. W 1785 r. przeprowadzono reformę mundurową w Kawalerii Narodowej. Nowy mundur oficera i towarzysza kawalerii składał się z następujących elementów: rogatywka z karmazynową główką oraz otokiem wykonanym z czarnego baranka, granatowa kurtka z karmazynowymi wykładami i wyłogami rękawów, biały żupanik oraz karmazynowe spodnie.
Podczas wybuchu wojny z Rosją w 1792 r. Kawaleria Narodowa liczyła 17 822 żołnierzy według ustalonego stanu etatowego. Jednakże w wyniku wojny i następującego II rozbioru liczebność tej formacji znacząco zmalała. Część z 4 brygad Korony oraz obie litewskie brygady zostały wcielone do armii rosyjskiej. W momencie wybuchu Powstania Kościuszkowskiego większość z tych oddziałów zdołała jednakże powrócić do kraju, włączając się w działania Insurekcji. Akcja 1. Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej, kierowanej przez Antoniego Madalińskiego i przeprowadzonej 12 marca 1794 r. odegrała kluczową rolę jako sygnał wybuchu powstania. W trakcie Insurekcji miały miejsce istotne zmiany w uzbrojeniu, ponieważ brakowało wystarczającej ilości broni palnej. Kościuszko zarządził więc, żeby pocztowi oddali swoje karabinki, aby uzbroić piechotę. Kawaleria Narodowa przestała istnieć w momencie upadku Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Jej udział w historii polskiego oręża nie pozostał szczególnie chwalebny. Zarówno wojna w 1792 r., jak i walki w 1794 r. ujawniły niewielką wartość bojową tej formacji, wynikającą z niedostatecznego uzbrojenia, niskiej dyscypliny i słabego morale. W niektórych kluczowych bitwach brygady opuściły pole walki w panice, na przykład pod Dubienką w 1792 r., a także pod Racławicami i Maciejowicami podczas Insurekcji.