Biskup Chrystian i jego rola w istnieniu Grudziądza
Postać Biskupa Chrystiana
Biskup Chrystian bywa określany mianem pierwszego historycznie znanego grudziądzanina. Wiadomo, że władał Grudziądzem po nadaniu mu w 1222 roku ziemi chełmińskiej jako kasztelanii majątkowej. Wspomniane ziemie zostały z czasem przekazane zakonowi krzyżackiemu, który podjąć miał krucjatę na terenie Prus. Także z inicjatywy Chrystiana doszło do powstania zakonu braci dobrzyńskich. W niektórych tekstach hagiograficznych oraz we współczesnej literaturze historycznej biskup Chrystian jest nazywany świętym lub błogosławionym.
Minione wydarzenia związane z obchodami 800-lecia nadania Grudziądza Biskupowi Chrystianowi
Z inicjatywy Grudziądzkiego Komitetu Społecznego Upamiętnienia Biskupa Chrystiana, którego członkiem jest wiceprezydent Grudziądza Róża Lewandowska, na najbliższy weekend zaplanowano szereg wydarzeń w ramach 800-lecia nadania Grudziądza biskupowi Chrystianowi. Większość wydarzeń odbyła się będzie w Gmachu Głównym Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi. 4 grudnia w sobotę można było wysłuchać wykładu prof. W. Rozynkowskiego pt.: "Biskup Chrystian – życie, działalność misyjna, znaczenie dla Grudziądza”, a o godz. 12.00 – wykładu dr. J. Bonczkowskiego pt.: "Hipotezy dotyczące założenia Grudziądza przed 1291 rokiem”.
Kilka słów z wysłuchanych wykładów prof. Waldemara Rozynkowskiego
Żeby trochę zrozumieć, o czym my mówimy w kwestii bpa Chrystiana, trzeba się cofnąć do początku chrześcijaństwa, do początku państwa polskiego. W historii biskupa Chrystiana my dotykamy procesu chrystianizacyjnego, ewangelizacyjnego, ale też państwowo-twórczego. Kiedy mówimy o biskupie Chrystianie, zaczynamy mówić o Grudziądzu, o jego roli - wyjaśnia prof. Rozynkowski.
W odniesieniu do znaczenia obecności Grudziądza w nadaniu miasta dla biskupa Chrystiana w dokumencie z 1222 roku, to jest to pierwszy pewny ślad o miejscowości w źródle pisanym. Ponadto Grudziądz należy do grona nielicznych miejscowości w Polsce, co do których posiada się tak wczesne informacje w źródłach pisanych i miasto to ma swoją historię jeszcze przed 1222 rokiem, czyli przed okresem krzyżackim. Od 1222 roku znaczenie Grudziądza w regionie wzrosło pod względem kościelnym, misyjnym, osadniczym, politycznym.
Rozmawiano również o publikacjach dotyczących historii Grudziądza: "Chrystian. Biskup Prus. 1216-1245" autorstwa Pawła Grochowskiego oraz "Chrystian" autorstwa Kazimierza Trybulskiego. Są to książki, które nie tylko powstały jako owoc pamięci, ale mają na celu tę pamięć podtrzymywać.