Literatura w życiu człowieka - wywiad z Barbarą Stajkowską, część II

Poprzednia część rozmowy

Zuzanna Menard: Podkreśla Pani, że proza wymaga sporo czasu i korekty. Czy uważa Pani wobec tego, że praca nad tekstem prozatorskim jest trudniejsza niż nad wierszem?

Barbara Stajkowska: Wydaje mi się, że proza jest formą szerszą niż wiersz. Choć zdarza się, że spotykam wiersze mające nawet trzy strony, bo takową książkę poetycką w tej chwili czytam. Czy proza jest trudniejsza? Na pewno; proza wymaga nieco innego podejścia, ponieważ tekst trzeba odpowiednio ułożyć: pod względem interpretacyjnym, pod względem akapitów. Nie jest to wcale łatwe. Poza tym trzeba sprawić również, aby czytelnik chciał tekst czytać, a zatem musi on być skorygowany w zakresie języka literackiego; język musi być taki, aby czytającego zatrzymał. Myślę, że tyle mogę powiedzieć.

Z.M.: Co najbardziej mogłoby przyciągnąć współczesnego, przeciętnego czytelnika? W jaki sposób można zachęcić go do czytania?

B.S.: Odpowiedź na to pytanie jest trudna, bo przede wszystkim trzeba lubić czytać i trzeba umieć się w tym odnaleźć. Czytelnictwo w Polsce, a szczególnie tyczy się to poezji, jest na dość niskim poziomie. Jeśli ktoś nie czyta, to nie znajdzie się recepta, sposób na to, żeby kogoś przekonać do czytania. Albo ktoś „to” w sobie ma, tę miłość do książki, albo nie. Miłość do książek nie musi być wcale wyssana z mlekiem matki; można pokochać je w trakcie życia. Żeby wybrać swój ulubiony rodzaj, gatunek literatury, najpierw trzeba zacząć czytać.

Z.M.: Jak można zacząć lubić czytać?

B.S.: Na początek zachęciłabym do spróbowania czytania. Znam osoby, które w ogóle nie czytają i nie lubią czytać, bez względu na to, czy chodzi o lektury obowiązkowe, czy też nie. Jeśli ktoś od czasu do czasu przeczyta choćby niewiele i na swojej drodze spotka odpowiednie osoby albo znajdzie się w odpowiednich okolicznościach, jak dzieje się na przykład na Twórczych Spotkaniach Przy Kawie organizowanych przez Darka Dłużyńskiego, to ma możliwość osłuchania się, zainteresowania się i przetrawienia tego, czy literatura to jest coś, co mu odpowiada. Nikogo nie da zachęcić się od tak, ad hoc. Nie można robić tego siłą. Jeżeli ktoś lubi czytać, a nie potrafi powiedzieć, jaki gatunek go interesuje, to na TSPK mogę zaprezentować siebie i poprzez swoją wypowiedź, być może, kogoś zainspirować. To samo mogą zrobić inni członkowie Twórczych Spotkań… Ale zachęcanie kogoś do czytania jest niezwykle trudne. Trzeba lubić cokolwiek czytać, bo wtedy pojawiają się możliwości.

Z.M.: Wróćmy na moment do TSPK. W moim odczuciu pozwalają one na zrelaksowanie się; ich forma w żaden sposób nie przypomina wykładów, a atmosfera tam panująca jest przyjemna. Czy Pani zdaniem takie warunki ułatwiają „przyswajanie” książek?

B.S.: Nie potrafię tego dokładnie określić. Mogę tylko oprzeć się na własnym doświadczeniu. Czy tak jest łatwiej? Nie wiem. Trzeba by przyjść, posłuchać, zobaczyć i coś przeżyć. Nasze spotkania są twórcze, więc składa się na nie rozmowa, na różne tematy. Wszystko zależy od tego, jakie kto ma zainteresowania, bo niekoniecznie każdego musi interesować literatura; ktoś może malować obrazy, ktoś inny może rzeźbić. Każdy może do nas przyjść, o ile tylko chce posłuchać. Ostatnio odwiedziła nas pewna osoba, która przedstawiła swój wiersz, ale uprzedziła, że chce tylko słuchać i nie ujawni nazwiska, bo najpierw chciałaby przekonać się, jak takie spotkania wyglądają. Coraz częściej widzę tę osobę na TSPK i widzę, że odkrywa swoje literackie możliwości. Czy Twórcze Spotkania Przy Kawie są w stanie wzmóc czytelnictwo w kimkolwiek - trudno powiedzieć, bo, jak powiedziałam wcześniej, nie istnieje jedna recepta na zachęcenie kogoś do czytania. Trzeba po prostu to lubić. A spotkanie z pewnością dają szansę, by posłuchać, oswoić się z różną tematyką, jaką poruszamy.

Kolejna część wywiadu ukaże się już wkrótce. Zapraszamy do lektury.